Le danger des restrictions budgettaires

http://www.nrc.nl/…/30/taalunie-laat-lessen-nederlands-int…/

http://www.standaard.be/cnt/dmf20150429_01656448

Als je een taal wil koesteren moet je er in de eerste plaats voor zorgen dat steeds nieuwe mensen die taal leren. Wie er bijvoorbeeld voor wil zorgen dat een middelgrote taal als het Nederlands op het internationale toneel zichtbaar blijft, moet er in de eerste plaats voor zorgen dat er steeds weer nieuwe docenten en vertalers worden opgeleid die de taal voldoende beheersen – die de literatuur kunnen vertalen, die ontwikkelingen in de Lage Landen kunnen toelichten in de eigen media, enzovoort.

De belangrijkste taak voor een overheidsorganisatie die tot doel heeft om een taal te beschermen, is daarom: investeren in het onderwijs. Het Nederlands beschikt over zo’n organisatie, de Taalunie, waarin de Nederlandse, Vlaamse en Surinaamse regeringen samenwerken op het gebied van taalbeleid. Tot onze verontrusting blijkt deze organisatie nu onlangs te hebben besloten een zeer groot deel van de steun voor het onderwijs Nederlands in het buitenland in te trekken. De klap is groot en treft veel opleidingen; hij zal de positie van het Nederlands wereldwijd ernstig aantasten.

Geen bijbaantje

Aan de belangstelling onder studenten ligt het niet. In tal van landen – vooral binnen maar ook buiten Europa – zijn er grote groepen studenten geïnteresseerd in het Nederlands, in Nederland en Vlaanderen en hun cultuur. Naar een eigen opgave van de Taalunie (2014) leren momenteel ongeveer 400.000 mensen buiten het taalgebied Nederlands op allerlei niveaus.

De Taalunie heeft het belang hiervan decennialang ingezien en het onderwijs in het Nederlands als Vreemde Taal in het buitenland op allerlei manieren gesteund. Zo worden er zomerscholen in Nederland en Vlaanderen georganiseerd waar studenten uit de hele wereld naartoe komen, om direct in aanraking te komen met de Nederlandstalige cultuur. Ook krijgen Nederlandse en Vlaamse docenten die in bijvoorbeeld Hongarije of Roemenië lesgeven aan de universiteit een toelage van de Taalunie om hun salaris op een redelijk niveau te houden. Een beginnende docent in Hongarije krijgt van de universiteit bijvoorbeeld slechts 300-400 euro per maand voor een voltijds aanstelling.

Het gaat alles bij elkaar maar om kleine bedragen – de totale begroting voor dit onderdeel bedraagt niet meer dan 2 miljoen per jaar –, maar voor de positie van onze taal in de wereld zijn ze van wezenlijk belang. Je kunt een taal niet goed leren wanneer je nooit de landen kunt bezoeken waar die taal gesproken wordt, of wanneer er onder je docenten niemand is die de taal als moedertaal spreekt. Zo’n docent kan aan de andere kant niet iemand zijn die toevallig in een universiteitsstad woont en een bijbaantje zoekt – het doceren van een taal eist professionele kennis en ervaring.

Profiteren

Vakgroepen Nederlands zijn in deze tijd in sommige opzichten minstens even belangrijk als ambassades. Ze zorgen namelijk ervoor dat de culturele dynamiek in Europa gehandhaafd blijft. Op die manier ontstaat een Europees bewustzijn. Vakgroepen moderne talen zijn de steunpilaren van deze dynamiek. Dat geldt ook buiten Europa, waar door de bezuinigingen bijvoorbeeld het Erasmus Talen Centrum in Indonesië – een belangrijk land met oude banden – gesloten dreigt te worden. De Taalunie kan zich niet permitteren de Nederlandse taal en cultuur op deze manier te benadelen.

Sinds enkele jaren is er bij de Taalunie een andere, ‘zakelijkere’ managerscultuur gaan heersen. Naar nu blijkt is het onderwijs daarin in tijden dat er bezuinigd wordt, kennelijk minder belangrijk. Van de Nederlandse en Vlaamse politiek heeft de Taalunie grote bezuinigingen opgelegd gekregen. Naar onze indruk worden deze bezuinigingen nu onevenredig op het onderwijs Nederlands in het buitenland afgewenteld.

Door deze bezuinigingen dreigen op termijn allerlei culturele contacten verloren te raken. Vanwege een paar eurocenten zal de wereld in de toekomst minder weten over Nederland en Vlaanderen en hun literatuur en cultuur.

De Taalunie maakt zich daarover weinig zorgen, lijkt het; tegelijk met de bezuinigingen kwam naar buiten dat ze dit najaar een grootse feestelijke ‘Week van het Nederlands’ houden, om te vieren dat er een nieuw Groen Boekje verschijnt. Als de bezuinigingen niet worden teruggedraaid, wordt dat een wrange feestweek voor de taal die de Taalunie eigenlijk zou moeten dienen.

Prof. dr. Judit Gera (Eötvös Loránd Universiteit, Boedapest)

Prof. dr. Matthias Hüning (Freie Universität Berlin)

Prof. dr. Marc van Oostendorp (Meertens Instituut, Amsterdam)

Prof. dr. Johan Oosterman (Radboud Universiteit Nijmegen)

Adresgegevens: Marc van Oostendorp, marc.van.oostendorp@meertens.knaw.nl

06-23937983

Dit stuk is medeondertekend door:

Dr. Sible Andringa (Universiteit van Amsterdam, Nederland)

Prof. dr. Wim van Anrooij (Universiteit Leiden, Nederland)

Drs. Hans Beelen (Ossietsky Universität Oldenburg, Duitsland)

Prof. dr. Ludo Beheydt (Université catholique de Louvain, België)

Jun.-Prof. Dr. Ute K.Boonen (Universität Duisburg-Essen, Duitsland)

Dr. Benjamin Bossaert (Comenius Universiteit van Bratislave, Slowakije)

PhDr. Eva Brázdová Toufarová (Universiteit van Olomouc, Tsjechië)

Antoinet Brink, MA (Universiteit van Coimbra, Portugal)

drs. Tamara Britka (Universiteit van Belgrado, Servië)

drs. Bojana Budimir (Universiteit van Belgrado, Servië)

Prof. dr. Geert Buelens (Universiteit Utrecht, Nederland)

Prof. dr. Wannie Carstens (Potchefstroom, Zuid-Afrika)

Prof. dr. Geert Claasens (KU Leuven, België)

Dr. Marja Clement (Universität Zürich, Zwitserland)

Dr. Sabrina Corbellini (Rijksuniversiteit Groningen, Nederland)

drs Ignace De bruyn (Universiteit van Belgrado, Servië)

Prof. dr. Liesbeth Degand (Université de Louvain-la-Neuve, België)

drs. Aleksandar Djokanović (Universiteit van Belgrado, Servië)

Prof. dr. Gillis Dorleijn (Rijksuniversiteit Groningen, Nederland)

Prof. dr. Guenther De Vogelaer (Universität Münster, Duitsland)

Prof. dr. Heinz Eckmans (Universität Duisburg-Essen, Duitsland)

Prof. dr. Paula Fikkert (Radboud Universiteit Nijmegen, Nederland)

Prof. dr. Veerle Fraeters (Universiteit Antwerpen, België)

Prof. dr. Lia van Gemert (Universiteit van Amsterdam, Nederland)

Dr. Albert Gielen (Universiteit van Praag, Tsjechië)

Dr. Lila Gobardhan-Rambocus (Anton de Kom Universiteit, Paramaribo, Suriname)

Prof. Dr. Rufus H. Gouws (Universiteit van Stellenbosch, Zuid-Afrika)

Prof. Camiel Hamans (Adam Mickiewicz Universiteit Poznań, Polen)

Prof. dr. Ben Hermans (Vrije Universiteit Amsterdam, Nederland)

dr. hab. Armand Héroguel (Université de Lille, Frankrijk)

Dr. Claudia Huisman (Universiteit van Straatsburg, Frankrijk)

Prof. dr. Jos Joosten (Radboud Universiteit Nijmegen, Nederland)

Dr. Ton van Kalmthout (Huygens Instituut, Den Haag, Nederland)

Prof. dr. Jacques Van Keymeulen (Universiteit Gent, België)

Prof. dr. Robert Kirsner (UCLA, Verenigde Staten)

Prof. dr. Johan Koppenol (Vrije Universiteit Amsterdam, Nederland)

Mgr. Marta Kostelecka (Masaryk Universiteit, Brno, Tsjechië)

Mgr. Markéta Kozáková (Universiteit Olomouc, Tsjechië)

Prof. Folkert Kuiken (Universiteit van Amsterdam, Nederland)

Prof. dr. Ann Marynissen (Universität Köln, Duitsland)

Dr. Gert Meesters (Université de Lille, Frankrijk)

Prof. dr. Maaike Meijer (Universiteit van Maastricht, Nederland)

Prof. dr. Hubert Meeus (Universiteit Antwerpen, België)

Prof. dr. Thom Mertens (Universiteit Antwerpen, België)

Dr. Roland Nagy (Universiteit van Boedabest, Hongarije)

Prof. dr. Anneke Neijt (Radboud Universiteit Nijmegen, Nederland)

Dr. Bettina Noak (Freie Universität Berlin, Duitsland)

prof. dr. Jelica Novaković-Lopušina (Universiteit van Belgrado, Servië)

Prof. dr. Frits van Oostrom (Universiteit Utrecht, Nederland)

Prof. dr. Ben Peperkamp (Vrije Universiteit Amsterdam, Nederland)

Prof. dr. Jürgen Pieters (Universiteit Gent, België)

Dr. Bart Ramakers (Rijksuniversiteit Groningen, Nederland)

Dr. Margit Rem (Radboud Universiteit Nijmegen, Nederland)

Dr. Orsolya Réthelyi (Universiteit van Boedapest, Hongarije)

Prof. dr. Simon Richter (University of Pennsylvania, Verenigde Staten)

Prof. Dr. Esther Ruigendijk (Carl von Ossietzky Universität, Oldenburg, Duitsland)

Prof. dr. Wim Rutgers (Universiteit van Curacao)

Dr. Lucie Sedláčková (Karelsuniversiteit Praag, Tsjechië)

M.A. Patrick Schetters (Universität Zürich, Zwitserland)

Prof. dr. Henk Schultink (Universiteit Utrecht, Nederland)

Dr Alan Scott (University of Nottingham, Verenigd Koninkrijk)

Prof. dr. Thomas Shannon (Universiteit van Berkeley, Verenigde Staten)

Prof. dr. Remco Sleiderink (HU Brussel, België)

Prof. dr. Hans Smessaert (KU Leuven, België_

Dr. Francesca Terrenato (Sapienza – Universitá di Roma, Italië)

Prof. dr. Yves Tsjoen (Universiteit Gent, België)

Prof. dr. Thomas Vaessens (Universiteit van Amsterdam, Nederland)

Drs. A.L.C. van Veen (Universiteit van Boedapest, Hongarije)

Prof. dr. Marc van Vaeck (KU Leuven, België)

Prof. dr. Freek Van de Velde (KU Leuven, België)

Dr. Arthur Verbiest (Escuela Oficial de Idiomas, Madrid, Spanje)

Prof. dr. Arie Verhagen (Universiteit Leiden, Nederland)

Prof. dr. Henk Verkuyl (Universiteit Utrecht, Nederland)

Dr Roel Vismans (University of Sheffield, Groot-Brittanië)

Dr. Ulrike Vogl (Universiteit Wenen, Oostenrijk)

Prof. dr. Paul Wackers (Universiteit Utrecht, Nederland)

Prof. dr. Marijke van der Wal (Universiteit Leiden, Nederland)

Prof. dr Fred Weerman (Universiteit van Amsterdam, Nederland)

Prof. Dr. Friso Wielenga (Universität Münster, Duitsland)

Prof. dr. Frank Willaert (Universiteit Antwerpen, België)